MENGIKUT Seksyen 76, Kanun Tanah Negara, tanah berstatus leasehold (pajakan) adalah tanah yang diberi milik Pihak Berkuasa Negeri (PBN) kepada individu atau kumpulan bagi sesuatu tempoh iaitu tidak melebihi 99 tahun.
Terdapat beberapa rasionalisasi tanah pegangan pajakan ini diperkenalkan antaranya sebagai sumber hasil dan pendapatan kerajaan negeri melalui bayaran premium, fi dan lain-lain.
Ia juga satu mekanisme kawalan tanah oleh kerajaan negeri dan membolehkan kerajaan membuat perancangan guna tanah semula bagi kawasan berkenaan yang mungkin berlainan daripada kegunaan dan pemilikan sekarang apabila tamat tempoh pegangan hak milik.
Pensyarah Kanan Pengajian Hartanah, Kolej Pengajian Alam Bina, Universiti Teknologi Mara (UiTM) Shah Alam, Dr Anis Syazwani Sukereman berkata, walaupun pelancaran baharu kediaman bergerak secara perlahan, namun rata-rata pembangunan rumah sedia ada khususnya berstatus pajakan dilihat semakin mendominasi pasaran harta tanah.
"Hal ini secara tidak langsung menunjukkan permintaan ke atas hartanah berstatus pajakan semakin meningkat dan diterima masyarakat.
"Tambahan pula hartanah berstatus bebas terhad kepada lokaliti tertentu dengan harga yang jauh lebih tinggi, masyarakat kini juga semakin sedar bahawa faktor pegangan milikan tanah itu bukan satu-satunya faktor yang perlu diambil kira," katanya.
Bagaimanapun, beliau berkata, dari sudut kesedaran mengenai proses lanjutan tempoh pajakan, rata-rata masyarakat belum benar-benar jelas apa yang perlu dilakukan kerana kebanyakan hartanah pajakan belum mencapai tempoh tamat 99 tahun.
"Memandangkan ada yang daripada pemilikan hartanah kini berada di pertengahan tempoh tamat pajakan, ini masa sesuai untuk masyarakat cakna dengan proses yang perlu dilakukan berhubung tanah berstatus pajakan ini," katanya.
Menurutnya, apabila tempoh pajakan hampir tamat pemilik perlu memohon melanjutkan tempoh pajakan tanah miliknya sebelum tamat tempoh pajakan melalui permohonan di bawah Seksyen 197 dan 76 Kanun Tanah Negara selaras dengan keputusan Majlis Tanah Negara ke-66.
"Bagaimanapun, ada kelemahan dengan menggunakan mekanisme ini di mana hak tuan tanah untuk mendapat semula tanah itu adalah tidak terjamin termasuk jaminan kepentingan pihak berkepentingan seperti pemegang gadaian dan sebagainya," katanya.
Justeru itu, bagi memastikan hak milik tuan tanah untuk mendapatkan semula tanah terjamin, pindaan Kanun Tanah Negara dilaksanakan pada 2016 dengan memperkenalkan Seksyen 90A yang berkuat kuasa pada 1 Januari 2017 yang diguna pakai sehingga sekarang.
"Seksyen ini memberi kuasa kepada PBN untuk melanjutkan tempoh pegangan hak milik bertempoh dengan syarat tuan tanah perlu memohon perlanjutan tempoh pajakan sebelum tamat tempoh yang dinyatakan dalam dokumen hak milik pajakan itu," katanya.
Mengulas lanjut, berpandukan garis panduan yang dikeluarkan menerusi Pekeliling Ketua Pengarah Tanah dan Galian Persekutuan Bilangan 1/2017, permohonan hendaklah dikemukakan kepada Pentadbir Tanah sebelum tamat tempoh pegangan.
"Tuan tanah perlu menghantar permohonan melalui borang seperti ditentukan dalam Kaedah-Kaedah Tanah Negeri dan jika tiada, tuan tanah boleh menggunakan borang permohonan khas atau surat biasa yang mengandungi maklumat seperti bandar/pekan/mukim tanah terbabit, nombor lot, jenis nombor hak milik, tarikh tamat tempoh pajakan dan bahagian tanah terbabit serta maklumat kepentingan seperti pajakan kecil dan gadaian jika ada.
"Selain itu, borang permohonan atau surat perlu disertakan bersama bayaran permohonan yang ditetapkan oleh Kaedah-Kaedah Tanah Negeri, persetujuan bertulis daripada orang atau badan yang memegang kepentingan ke atas hak milik pemohon (Pemegang Gadaian, Pemegang Kaveat Lien, Pemajak, Pemajak Kecil) dan bukti ketetapan sebulat suara bagi permohonan pelanjutan tempoh pajakan (bagi hak milik yang membabitkan bangunan di pecah bahagi)," katanya.
Tambahnya, bagi skim strata, permohonan hendaklah dikemukakan Perbadanan Pengurusan (Management Corporation) atau Badan Pengurusan Bersama (Joint Management Body) selepas mendapat ketetapan sebulat suara dalam mesyuarat agung.
"Manakala sekiranya tanah yang tamat tempoh pajakan, pemilik asal masih boleh dipertimbangkan untuk pemberi milikan melalui peruntukan Seksyen 76 KTN bagi tempoh pajakan yang baharu sehingga 99 tahun, tetapi perlu melalui proses penyerahan balik tanah di bawah Seksyen 197 Kanun Tanah Negara," katanya.
Beliau berkata, sekiranya permohonan pelanjutan tempoh pajakan diluluskan PBN, Pentadbir Tanah hendaklah mengemukakan Notis 5A kepada tuan tanah.
"Tuan tanah hendaklah membayar premium dan apa-apa bayaran lain ditentukan mengikut tempoh yang ditetapkan dalam Kaedah-kaedah Tanah Negeri.
"Sekiranya tuan punya tanah tidak membayar premium mengikut tempoh ditetapkan dalam Kaedah-Kaedah Tanah Negeri atau apa-apa tempoh pelanjutan yang diberikan, kelulusan itu akan luput," katanya.
Mengulas lanjut, permohonan lanjutan tempoh pajakan dilakukan sebelum tempoh pajakan tamat menerusi Seksyen 90A Kanun Tanah Negara dan permohonan boleh dibuat pada bila-bila masa tanpa terikat dengan baki tempoh pajakan sedia ada.
"Bagaimanapun, memandangkan keseluruhan prosedur mungkin mengambil masa lama antara setahun hingga dua tahun atau lebih, bergantung kepada Pejabat Tanah negeri masing-masing, tuan tanah dinasihatkan melaksanakan lanjutan tempoh pajakan sebaik-baiknya dalam tempoh lima hingga 10 tahun sebelum tempoh pajakan tamat.
"Sekiranya tuan tanah membuat permohonan selepas tamat tempoh pajakan, proses permohonan mengambil masa lebih lama kerana tuan tanah perlu melalui proses penyerahan balik tanah di bawah Seksyen 197 Kanun Tanah Negara yang mana menerusi mekanisme ini, hak tuan tanah untuk mendapat semula tanah itu adalah tidak terjamin.
"Selain itu, bagi sesetengah negeri seperti Kuala Lumpur, permohonan lanjutan tempoh pajakan selepas tamat tempoh pajakan turut dikenakan penalti tambahan (denda) selain daripada kadar premium biasa yang dikenakan," katanya.
Justeru itu, Anis Syazwani menasihatkan masyarakat supaya lebih cakna dan faham berkenaan konsep pemilikan hartanah pegangan pajakan dan jelas mengenai proses yang bakal mereka atau waris mereka laksanakan untuk membuat lanjutan tempoh pajakan.
"Sekiranya dari awal masyarakat faham dan benar-benar jelas dengan proses dan prosedur ini, ia pasti tidak menjadi satu masalah kepada mereka. Bagi masyarakat, belum terlewat untuk mereka mendalami prosedur dengan membuat persiapan awal bagi membuat proses lanjutan tempoh pajakan kerana, rata-rata kebanyakan pemilikan rumah berstatus pajakan belum menghampiri tempoh akhir pajakan 99 tahun.
"Carian hak milik tanah boleh dilakukan di laman web Pejabat Tanah untuk mengetahui baki tempoh hartanah pajakan. Secara alternatif masyarakat juga boleh mengupah ejen hartanah, peguam cara atau merujuk institusi pembiayaan pinjaman perumahan untuk membantu selain daripada pihak berkepentingan yang mempunyai kepakaran dalam hartanah pajakan ini," katanya.
